'De Gezamenlijke Brandweer Amsterdam (GBA) is in 2019 opgericht met als doel een specialistische brandweer te vormen voor haven en industrie binnen het Westelijk Havengebied. Dit was in opdracht van Port of Amsterdam, de Veiligheidsregio Amsterdam Amstelland en een coöperatie van veertig ledenbedrijven. Voor de Veiligheidsregio werden de aanrijtijden namelijk te lang en ontbrak het aan focus op de haven omdat de bedrijven primair zelf verantwoordelijk zijn voor de veiligheid. Door onze organisatie gezamenlijk te financieren, kon er meer veiligheid en een verbeterde samenwerking met focus op industriële en scheepsincidenten ontstaan. Met een zelf organiserend team van dertig medewerkers verzorgen we de incidentbestrijding in de breedste zin van het woord. We proberen gezamenlijk incidenten te voorkomen. En als er toch een incident is, dit met snelle slagkracht zoveel mogelijk zien te beperken.



Samen voor een veilige haven

Naast onze opdrachtgevers is de Omgevingsdienst Noordzeekanaalgebied een belangrijke partner. Sinds onze oprichting in 2019 werken we samen en proberen we mooie en nuttige activiteiten te ontplooien op het gebied van de energietransitie, alternatieve brandstoffen en brand en broei bij afvalverwerkers.



De GBA werkt met verschillende afdelingen bij de Omgevingsdienst samen. Ik ben de verbindende schakel als het gaat om kennisontwikkeling, incidenten en bedrijven. Naast de formele kant proberen wij elkaar te helpen bij veiligheidsvraagstukken en denken we graag mee om de theorie en de praktijk aan elkaar te verbinden. We volgen landelijke ontwikkelingen en hebben een groot netwerk van andere havens en industriecomplexen waar we van kunnen leren. We proberen flexibel te zijn en maatwerk te leveren om onze missie ‘samen voor een veilige haven’ waar te maken.



De Omgevingsdienst over de vloer

Wij zijn het natuurlijk gewend om incidenten te bestrijden. Dat is onze taak. Mooi om te zien dat de mensen van de Omgevingsdienst zeer betrokken zijn en altijd iets laten horen na een incident – ook al is het weekend of zijn ze ver weg op vakantie. Ik vind het bijzonder dat de Omgevingsdienst erg laagdrempelig is en graag bij ons in het veiligheidscentrum over de vloer komt. Dit komt de samenwerking ten goede en draagt bij aan het vertrouwen om gezamenlijk aan de veiligheid te werken.







Bluswater in het water

Zo had ik in 2020 had ik met mijn ploeg een brand in een zeecontainer met lithium-ion fietsaccu’s die ter reparatie waren aangeboden. Het was noodzakelijk dat wij daarbij water inzetten, maar daardoor liep er wel bluswater in de haven. In overleg met de Omgevingsdienst hebben we toen de juiste keuzes kunnen maken. Nadat de Omgevingsdienst de conclusie had getrokken dat het effect verwaarloosbaar was, konden wij met een gerust hart verder met het blussen van de brand.'





'De Omgevingsdienst Noordzeekanaalgebied en de brandweer werken samen om de veiligheid en het welzijn van de regio te waarborgen en milieuschade te beperken. De Omgevingsdienst is hierbij verantwoordelijk voor de vergunningverlening en het toezicht op milieuzaken, terwijl de brandweer expertise heeft op het gebied van brandveiligheid. Samen beoordelen we de veiligheidsrisico's van bedrijven en geven we advies over brandveiligheidsmaatregelen en -procedures. Ik ervaar de samenwerking met de Brandweer Amsterdam-Amstelland en de GBA als zeer positief. We werken nauw samen om de veiligheid en milieuhygiëne in het gebied te waarborgen. Door onze expertise te combineren, kunnen we bedrijven voorzien van gedegen veiligheidsadvies en effectief reageren op incidenten.







Milieuschade beperken

Incidenten, zoals een brand of een chemisch lek, handelen we samen af. De brandweer is verantwoordelijk voor de operationele respons, zoals het blussen van branden en het evacueren van mensen. De Omgevingsdienst ondersteunt de brandweer met informatie over de aanwezige stoffen en mogelijke milieueffecten, zodat de brandweer op een veilige en effectieve manier kan handelen en de schade aan het milieu kan beperken. Verder delen we relevante informatie met elkaar om een gezamenlijk beeld te krijgen van de veiligheidssituatie in het Noordzeekanaalgebied. Dit kan gaan over bedrijven, incidenten, vergunningen en risicoanalyses. Door informatie uit te wisselen, kunnen we samen effectief reageren op mogelijke risico's en noodsituaties. Zo delen we data met elkaar over incidenten waaruit trendlijnen kunnen worden afgeleid. Zo zien we een stijgende trendlijn in het aantal afvalbranden, waar extra aandacht naar uitgaat.



Steeds meer afvalbranden

Waar mijn collega-inspecteurs meer samenwerken in de incidentenbestrijding of advisering, werk ik meer aan de toezichthoudende kant bij afvalbedrijven. Op dit moment werk ik aan een projectplan om de toenemende problematiek en schade door afvalbranden te verminderen. Het toenemende gebruik van consumentenelektronica zoals elektrische fietsen, e-sigaretten en andere producten waar lithium-ion batterijen in zitten, zorgen voor gigantische afvalbranden en daardoor voor veel milieuschade en hinder voor de omgeving, los van de schade die het bedrijf zelf oploopt natuurlijk.







Zwarte rookwolk

Zo was ik in de avond van 8 juli vorig jaar gezellig met een groep vrienden naar een concert in de Melkweg in Amsterdam, zoals ik wel vaker doe. Deze keer was anders, ik kreeg tijdens het concert diverse berichten van collega’s of ik had meegekregen wat er aan de hand was. Ik liet de berichtjes even langs me heen gaan omdat ik stond te genieten van de muziek. Aan het eind van het concert kreeg iedereen in de zaal tegelijk een NL-Alert binnen over een zeer grote brand. Terwijl ik naar buiten liep, zag ik dat de hele lucht zwart was van de rook en dat overal om me heen stukjes as op de grond dwarrelden. Toen realiseerde ik me dat het goed mis was. Deze gebeurtenis was qua omvang een van de grootste afvalbranden van de laatste tijd en heeft voor heel veel ophef gezorgd bij Amsterdammers en het stadsbestuur.



Scherper controleren en vergunnen

Samen met de Gezamenlijke Brandweer Amsterdam organiseren wij themadagen waarop we de grootste afvalverwerkers van het Westelijk Havengebied uitnodigen en adviseren over het project Brand & Broei en hen bewust maken van de risico’s. Dit heeft nog niet het gewenste effect gehad, waardoor we nu mogelijkheden onderzoeken om dit effect op andere manieren te bereiken. Bijvoorbeeld door scherper te controleren op het acceptatie- en verwerkingsbeleid (AV) of door scherper te vergunnen.'





‘De visie van de Port of Amsterdam: in 2030 is de Amsterdamse havenregio een dynamische metropoolhaven die de sterke kernen van Amsterdam – logistiek, industrie en diensten – heeft gebundeld. Port of Amsterdam zoekt altijd nieuwe mogelijkheden om sneller, slimmer en schoner te worden. Zo brengen we innovatieve spelers naar de Haven. Het Noordzeekanaalgebied heeft veel functies: economisch, maatschappelijk, stedelijk, natuur en recreatief. Allemaal dichtbij elkaar en direct of indirect aan elkaar verbonden. In deze complexe context is de samenwerking met de Omgevingsdienst van groot belang en zeer waardevol.



Een brede samenwerking

Die samenwerking kent veel verschillende vormen, van strategisch tot uitvoerend. Zo werken we onder andere samen met andere publieke partners aan bijvoorbeeld beleidsontwikkeling en implementatievraagstukken. Daarnaast werken we samen aan de voorlichting van relevante ontwikkelingen, beleid en regelgeving voor bedrijven in de haven. Ook zetten we ons in om het vergunningstraject en alles wat daarbij komt kijken te optimaliseren. Een voorbeeld hiervan is het traject Greenlane – dat bedrijven met vernieuwende, duurzame concepten de ruimte biedt zich te vestigen in het gebied – met daarbij als opgeleverd product een vergunningsleaflet voor nieuw te vestigen bedrijven in de haven. Tot slot werken we nauw samen op het vlak van incidentenbestrijding.



Heldere communicatie en wederzijds begrip

Ik werk al ruim twaalf jaar met veel plezier voor het havenbedrijf, waarvan de laatste drie jaar als manager. Ik heb (economische) Geografie gestudeerd aan de UvA en ben begonnen als junior bij de gemeente Amsterdam, bij het toenmalige stadsdeel Oud-West. In mijn huidige functie heb ik regelmatig overleggen met de directie van de Omgevingsdienst en verder voer ik veel werk- en afstemmingsoverleggen. Mijn rol is om richting de Omgevingsdienst te duiden wat er aan de havenzijde speelt en aan de andere kant de duiding van de Omgevingsdienst weer mee te geven aan mijn organisatie. Voor een goede samenwerking is begrip en duidelijke communicatie cruciaal. Hier probeer ik een steentje aan bij te dragen.



Elektronische neuzen

Een mooi voorbeeld van een onderwerp waarop we nauw samenwerken met de Omgevingsdienst Noordzeekanaalgebied, is die met betrekking tot de e-noses en in het gebied. Dit netwerk van ‘elektronische neuzen’ is een gezamenlijk initiatief om geuroverlast te bestrijden en de leefomgeving te verbeteren. Samen onderhouden we het netwerk en monitoren we de uitkomsten van de monitoring van de stoffen die de e-nose detecteert. De samenwerking met Omgevingsdienst is plezierig, constructief en effectief. De samenwerking wordt door inspanningen van beide partijen steeds beter en dit geeft vertrouwen.’





‘Bij het team Regulering Milieu & Industrie verzorgen we de milieuvergunningverlening voor de zwaardere industriële bedrijven. Een groot deel van deze bedrijven bevindt zich in het havengebied van Amsterdam. Denk hierbij aan benzine-opslagen in het gebied, maar ook bedrijven die onder de chemische industrie vallen of bedrijven die uit afval biodiesel maken. Voor deze categorieën bedrijven bestaat aanvullende regelgeving om risico’s voor en milieueffecten op de omgeving zo laag mogelijk te houden.



Een soepel vergunningsproces

Port of Amsterdam beheert het havengebied van Amsterdam. Zij stimuleren dat het havengebied een aantrekkelijk vestigingsklimaat heeft voor bedrijven. Waarbij ze ook wel wensen hebben met betrekking tot het type bedrijven dat wordt aangetrokken. Als een bedrijf zich wil vestigen in het havengebied, of als een bestaand bedrijf een uitbreiding wenst, dan moeten ze bij ons een vergunning aanvragen. Vaak vinden bedrijven dat wij te veel informatie van ze vragen of te streng zijn. Of dat we te lage normen voorschrijven waardoor zij ‘dure’ maatregelen moeten treffen. En als er over deze onderwerpen discussie komt, duurt het proces richting een vergunning langer dan verwacht. Die bedrijven kloppen dan wel eens bij hun contacten van Port of Amsterdam aan om te kijken of ze kunnen helpen. Port of Amsterdam komt dan weer bij ons met vragen. Ikzelf ben in 2017 bij het team gestart en sindsdien komen we elkaar regelmatig tegen. Met name omdat we maandelijks een afstemmingsoverleg hebben over lopende zaken. De samenwerking bestaat vooral uit een goede onderlinge informatie-uitwisseling.



Transparantie, communicatie en vertrouwen

De discussies gaan hierbij niet alleen over de norm die we stellen, maar ook over het proces of wat wel en niet onze rol is. Dit proces gaat soepeler wanneer er goed contact is met een bedrijf en er openheid is over de doelstellingen, de context en de benodigde informatie om tot een goede vergunning te komen. Transparantie, communicatie en vertrouwen zijn hierin sleutelwoorden. Wij hebben de informatie nodig om te kunnen beoordelen of er geen onnodige milieu- of veiligheidseffecten voor de omgeving optreden. Omdat Port of Amsterdam in de regel eerder contact heeft met bedrijven dan wij, is het fijn als zij bedrijven zo spoedig mogelijk naar ons verwijzen. Dat gaat de afgelopen jaren een stuk beter. En het is natuurlijk ook fijn als ze ook al verwachtingsmanagement kunnen doen richting de bedrijven. Of, wat ook regelmatig gebeurt, dat ze begrijpen waarom iets nodig is of langer duurt dan verwacht, op het moment dat een bedrijf bij hen bij wijze van spreken komt klagen over de Omgevingsdienst.



Een oliemannetje

Een bijzonder traject is de procedure IGES geweest. Ondanks de inzet van een ingehuurd “oliemannetje” door Port of Amsterdam – wat op zich al bijzonder was – liepen de gemoederen in deze procedure hoog op. Deze procedure leidde tot veel spanning omdat wij informatie nodig hadden die het bedrijf in eerste instantie niet leverde. Doordat wij niet verder konden, kwam het bedrijf in de knoop met hun subsidieaanvraag. Port of Amsterdam wilde het bedrijf wel graag in het havengebied. Vandaar ook het oliemannetje. Wij moeten echter wel ons werk goed blijven doen, en dat is: beoordelen of een installatie daadwerkelijk zo min mogelijk effecten op de omgeving heeft. Er is uiteindelijk een vergunning gekomen en we hebben met alle partijen het proces geëvalueerd. Hoewel waardevol, is het toch wel bijzonder dat we dat hebben gedaan. Overigens is de fabriek nooit afgebouwd: de bouw is halverwege gestaakt, omdat het bedrijf failliet is gegaan.



Verschillende belangen, hetzelfde doel

Hoewel Port of Amsterdam en de Omgevingsdienst in woord soms dezelfde doelstellingen lijken te hebben – die van een duurzame industrie – kan het schuren. Dat is ook niet gek, gezien de verschillende taken die we hebben: een aantrekkelijk vestigingsklimaat creëren tegenover daadwerkelijk een toets door de Omgevingsdienst of het maximale wordt gedaan om de omgeving te beschermen. Maar over het algemeen verlopen de contacten en de samenwerking goed. We weten dat we elkaar nodig hebben en juist ook samen tot betere resultaten kunnen komen.’





‘De GGD werkt op vele onderwerpen en dossiers samen met de Omgevingsdienst, zoals luchtverontreiniging, geluid, bodemverontreiniging, industrie (Tata Steel), windturbines, en de nieuwe Omgevingswet, die beide partijen erg bezighoudt. We spreken inhoudelijk en kijken vanuit onze eigen rol wat we kunnen bijdragen om het milieu en de gezondheid te verbeteren. Ik ben bij de GGD het aanspreekpunt voor de Omgevingsdienst. Ik heb regelmatig contact met een aantal Omgevingsdienstmedewerkers en elk jaar help ik een overleg tussen de directies van de Omgevingsdienst en de drie GGD-en in het Noordzeekanaalgebied te organiseren. Ik ben daar ook zelf bij.



Windturbines aan het IJ

Onlangs heeft onze medewerker Oscar Breugelmans met de Omgevingsdienst om tafel gezeten om het Expertadvies Gezondheid Windturbines – waaraan hij meeschreef – toe te lichten en te pleiten voor goede monitoring en handhaving voor de nieuw te bouwen windturbines bij de Noorder IJplas. Met extra aandacht voor aanvullende regels en maatwerkvoorschriften voor tonaal laagfrequent geluid. We zijn nu bezig die regels op te stellen.



Oplopende discussies

Al vele jaren nemen de GGD en de Omgevingsdienst deel aan TAVGA, het Technisch Ambtelijk Vooroverleg Geluid Amsterdam, waar we bij elkaar opgeteld honderden bouwplannen hebben besproken in relatie tot geluidseisen. Vaak zijn de Omgevingsdienst en de GGD de partijen die vasthouden aan geluideisen die de gezondheid van mensen beschermen. De Omgevingsdienst weigert daarbij soms vergunningen te verlenen en discussies kunnen tot aan wethouders toe oplopen. Bekende voorbeelden zijn Tripolis en een nieuw gebouw naast de Arena.



Ziek worden van geluid

De samenwerking op het gebied van laagfrequent geluid is wel een bijzondere. Het gaat vaak om zeer hardnekkige problemen waar mensen veel last van hebben en ziek van kunnen worden. De GGD, de Omgevingsdienst en Stadsdeel Zuid hebben een meetprotocol ontwikkeld, zodat we als een van de weinige steden in Nederland deze problemen beter kunnen aanpakken. De Omgevingsdienst werd recent bestookt met meldingen van iemand die geautomatiseerd meldingen maakte van dit soort geluid: er waren in een paar weken tijd meer dan 3000 meldingen gedaan!’



‘De GGD-en en de Omgevingsdienst zetten zich gezamenlijk in voor een gezonde en veilige leefomgeving binnen het eigen werkgebied. Wij doen dit ieder vanuit onze eigen rol. Wij als Omgevingsdienst zijn gespecialiseerd in de uitvoering van de taken van vergunningverlening, toezicht en handhaving binnen het fysieke domein: milieu, bodem en bouw.



Zeer Zorgwekkende Stoffen

De GGD-en zijn gespecialiseerd in vraagstukken op het gebied van gezondheid en kunnen beoordelen wat bijvoorbeeld de effecten van stoffen op leefniveau betekenen voor de volksgezondheid. Denk daarbij aan de uitvoering van onze taken gericht op het terugdringen van zogeheten Zeer Zorgwekkende Stoffen in productieprocessen die leiden tot emissies vanuit een bedrijf en immissies op leefniveau. De informatie van de GGD maakt het voor onze dienst mogelijk een goede afweging te maken van de eisen die wij stellen aan bedrijven. Steeds vaker werken wij nauw met de GGD samen bij het informeren van omwonenden van bedrijven waarbij zorgen leven over de effecten van bedrijfsactiviteiten op hun gezondheid.



Grenzen opzoeken

Wij werken met name samen als gespecialiseerde adviseurs bij ruimtelijke processen van gemeenten en beleid. We bundelen onze expertise en de expertise van de GGD bij het beoordelen van maatregelen aan bijvoorbeeld woongebouwen gericht op een gezond binnenklimaat voor toekomstige bewoners. Door de grote transformatieopgaven in ons werkgebied zien wij dat steeds vaker de grenzen door maximale normopvulling worden opgezocht bij het toestaan van kwetsbare functies, met negatieve effecten voor een veilige en gezonde stedelijke ontwikkeling. Gezamenlijk sturen wij aan op een bewuste afweging van alle belangen met voldoende oog voor gezondheid en veiligheid.



Intensievere samenwerking

De Omgevingsdienst en de GGD-en werken ook nauw samen binnen het regionale luchtmeetnet, waarmee de luchtkwaliteit van ons werkgebied periodiek wordt gemonitord. Gezamenlijke analyses kunnen aanleiding zijn voor concrete acties gericht op verbetering van de luchtkwaliteit. Onze samenwerking loopt al sinds de oprichting van de Omgevingsdienst. Er is een convenant gesloten voor deze samenwerking op basis waarvan jaarlijks een strategisch overleg op directieniveau plaatsvindt, waarbij we de focus bepalen voor de onderlinge samenwerking. Vanuit de Omgevingsdienst ben ik de regievoerder op die samenwerking. Samen met de contactpersonen van de drie GGD-en bespreken wij periodiek de samenwerking, en maken wij voorstellen voor de jaarlijkse samenwerkingsagenda. Wij bezien onze samenwerking in relatie tot alle ontwikkelingen waarbij wij signaleren dat afgelopen jaren de maatschappelijke aandacht voor gezondheidsvraagstukken in het fysieke domein sterk is toegenomen. Die samenwerking ervaar ik als positief en is de afgelopen jaren ook alleen maar intensiever geworden. Gezien de opgaven in ons werkgebied en de komst van de Omgevingswet zal de samenwerking op termijn nog intensiever worden.’